Milieu Centraal lanceert Energiehulpnetwerk om 400.000 Nederlandse huishoudens in energiearmoede te helpen
Milieu Centraal lanceert vandaag het Energiehulpnetwerk om energiearmoede onder huurders in Nederland aan te pakken. Energiearmoede is de situatie waarin huishoudens moeite hebben met de energierekening betalen eventueel in combinatie met een hoog energieverbruik en/of in een achterstallig onderhouden woning leven met tocht, vocht en slechte (technische) installaties. Uit onderzoek uitgevoerd door TNO blijkt dat ongeveer 400.000 huishoudens met energiearmoede kampen, 88% daarvan zijn huurders.
Vanwege bijvoorbeeld schaamte, wantrouwen of moeite hebben met het accepteren van hulp, bereikt de energiehulp waar zij recht op hebben zoals het Noodfonds hen vaak niet. Daarnaast sluiten gebruikelijke energiebesparingstips niet altijd aan op de verschillende culturele gewoonten en gebruiken.
Om die reden zet Milieu Centraal in op een inclusievere benadering via mensen en organisaties uit de ‘vertrouwde kring’ van de huurder. Denk hierbij aan buren, voedselbankmedewerkers, sportschooltrainers, lokale caféhouders, buurthuisvrijwilligers en bekenden van de moskee en de kerk. Zij hebben vaak wel het vertrouwen van de doelgroep. In de vertrouwde kring bevinden zich mensen die huurders in energiearmoede juist als geen ander kunnen bereiken met de energiehulp die er voor hen beschikbaar is.
Samen met de vertrouwde kring en verbinders uit meerdere culturen, ontwikkelde Milieu Centraal onder meer inzichten hoe mensen nog beter bereikt kunnen worden en praktische hulpmiddelen zoals bijvoorbeeld de video ‘Wat is energiehulp’ en de zoektool ‘Vind jouw energiehulp’. Beide tools zijn cultuursensitief qua beeldvoering en toegankelijk in zeven talen. Momenteel werken de energiehulporganisaties in de gemeente Arnhem, Apeldoorn en Zwijndrecht mee aan pilots waarin deze ‘vertrouwde kring’ benadering wordt toegepast. Het Energiehulpnetwerk is opgezet met steun van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) en bereikt momenteel ruim 200 aangesloten gemeenten en 230 organisaties. Voor meer informatie, zie www.energiehulpnetwerk.nl.
Standaard tips voor energiebesparing sluiten niet aan
Van de mensen in energiearmoede waar energiehulp nog niet aankomt heeft een aanzienlijk deel een migratieachtergrond. Deze mensen zijn minder eenvoudig te bereiken via de gebruikelijke communicatiemiddelen. Milieu Centraal voerde doelgroeponderzoek uit onder Nederlanders zonder migratieachtergrond en vier focusdoelgroepen met niet-Nederlandse achtergronden. Uit dit onderzoek blijkt dat de standaard tips voor energiebesparing (zoals de verwarming op 19 graden en maximaal vijf minuten douchen) niet aansluiten bij de verschillende energiegebruiken, culturele waarden en geloofsovertuigingen. Een Somalische Nederlander is bijvoorbeeld vaker gewend aan een kamertemperatuur van tussen de 22 en 25 graden. Dan is de thermostaat in één keer terugbrengen naar 19 graden een grote stap, en is het beter om aan te geven wat het oplevert om de verwarming één of twee graden lager te zetten. Bij Caribische Nederlanders staat hygiëne hoog in het vaandel waardoor velen meerdere keren per dag douchen. Een kortere douchetijd en een besparende douchekop zijn mogelijk passende oplossingen. Sommigen besparen al alles wat kan, en zijn gebaat bij ondersteuning van aanvraag van regelingen.
Ook blijkt dat tips sneller en beter beklijven wanneer een bekende van het huishouden in energiearmoede ze meegeven. Om die reden ziet Milieu Centraal de mensen uit de vertrouwde kring - mensen met wie geen gedwongen afhankelijkheidsrelatie is - als sleutelpersonen voor de communicatieaanpak. Het is effectiever om vanuit die hoek hulp te bieden aan iemand die zelf de mentale bandbreedte niet heeft om naar hulp of tips te zoeken. Met cultuurspecifieke informatie, tips over het herkennen van energiearmoede en doorverwijzingen naar energiehulp zoals energiecoaches- en fixers in de gemeente, maar ook naar financiële hulp, zorgt het Energiehulpnetwerk voor informatie op maat onder de noemer: Geef je warmte door, niemand hoeft in de kou te zitten.
De video ‘Wat is energiehulp’ en zoektool ‘Vind jouw energiehulp’ zijn twee voorbeelden van middelen die de vertrouwde kring helpen om huurders en huiseigenaren te betrekken en deze verder te helpen in de weg richting (gratis) energiehulp. Deze middelen zijn voor nu beschikbaar in het Nederlands, Marokkaans-Arabisch, Spaans, Frans, Engels, Turks, Somalisch. Als blijkt dat de vertrouwde kring er goed gebruik van maakt, is het de bedoeling dit zo nodig uit te breiden naar meer doelgroepinzichten en talen.
Yvonne Feuerhahn, expert Energiehulpnetwerk bij Milieu Centraal, vertelt: “Het is belangrijk dat we ons bewust zijn van de verschillen in leefstijlen en cultuurspecifieke energiegebruiken binnen onze samenleving. We hebben hier dan ook samen met verbinders met verschillende culturele achtergronden onze kennisbasis en adviezen op aangepast en afgestemd op wat werkt voor diverse doelgroepen. Door deze cultuurspecifieke adviezen via het energiehulpnetwerk te verspreiden zorgen wij ervoor dat steeds meer mensen zich in de tips herkennen en gemotiveerd worden om stappen te zetten. Maar alleen goede adviezen zijn niet genoeg; net zo belangrijk is het om mensen écht te bereiken om de bestaande regelingen en tips goed over te brengen. Dat lukt het beste via vertrouwde gezichten uit hun omgeving. Dit maakt de hulp niet alleen toegankelijk, maar ook effectief. Uiteindelijk gaat het erom dat iedereen mee kan gaan in de energietransitie – het energiehulpnetwerk neemt haar verantwoordelijkheid om dit mogelijk te maken.”
Pilot gestart in Arnhem, Apeldoorn en Zwijndrecht
In samenwerking met Milieu Centraal is binnen de gemeentes Arnhem, Apeldoorn en Zwijndrecht gestart met een pilot om de vertrouwde kring-aanpak toe te passen. Daar wordt samengewerkt met diverse organisaties zoals Energiebank Arnhem, welzijnsorganisatie Diverz in Zwijndrecht en energiecoöperatie de A in Apeldoorn. Begin volgend jaar, als de winterkou en het stookseizoen voorbij is, delen de pilotgemeenten hun ervaring. Het Energiehulpnetwerk kan deze leerpunten en de verbeterde 'vertrouwde kring aanpak' dan zelf toepassen in hun eigen gemeente.
Shehnaaz Kasiem, Bestuursadviseur Duurzaamheid bij gemeente Arnhem, vertelt: “Energiearmoede is een groeiend probleem. Er is hulp, maar met de bestaande middelen lukt het niet voldoende om iedereen in energiearmoede te bereiken die hulp nodig heeft. De aanpak is bedoeld voor iedere inwoner die zich zorgen maakt om het betalen van de energierekening. Wij hebben iedereen nodig om niemand in de kou te laten zitten. Daarom werken wij in Arnhem nu samen met de Energiebank, opbouwwerkers, buurtverenigingen, vrouwengroepen, voetbalverenigingen, een lunchroom en sleutelpersonen met verschillende culturele achtergronden om de energiehulp die er is onder de aandacht te brengen. Dit doen wij voor de eerste keer zo allemaal samen en dat vind ik fantastisch! Na de eerste bijeenkomst met sleutelpersonen uit de wijk Presikhaaf kwamen spontaan meerdere organisaties op mij af die willen helpen, zoals bijvoorbeeld de Turkse moskee. Dit is voor de gemeente ook een mooi voorbeeld hoe het in andere wijken kan werken.”
Oproep om aan te sluiten
Het Energiehulpnetwerk is een initiatief van Milieu Centraal dat met steun van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) is opgezet. Daarnaast werkt Milieu Centraal in deze netwerkaanpak intensief samen met de Woonbond, NSR/Geldfit, Alliantie Inclusieve Energietransitie, lokale overheden, gemeenten en vele andere organisaties. Hoewel na de pilotfase de netwerkaanpak pas echt van start gaat, worden er nu al meer dan 200 aangesloten gemeenten en 230 organisaties bereikt. Naast de pilotgemeenten bieden ook anderen energiehulp aan via vertrouwde kring en leert het netwerk van elkaars ervaringen. Milieu Centraal roept alle overige gemeenten en organisaties op om zich ook aan te sluiten bij het Energiehulpnetwerk om zo de video, de zoektool en toekomstige middelen verder te verspreiden en warmte te delen. Als de aanpak blijkt te werken, komt deze, inclusief de online tools en content en adviezen op maat landelijk beschikbaar.
Jan van Beuningen, directeur Bouwen en Energie bij het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) vertelt: “De energietransitie slaagt alleen als we de kracht van de samenleving benutten. Sociale verbanden zijn de motor van die transitie, en kunnen zelf ook weer verstrekt worden door samen aan de slag te gaan. Het maakt een wereld van verschil als je buren, je school, sportclub, kerk of moskee de helpende hand uitsteekt. Goed dat het energiehulpnetwerk er is!”
