Aanleg allereerste voedselmoeras van Nederland feestelijk van start

Vandaag - 22 mei 2025 - is op biologisch melkveebedrijf Gravesteyn door wethouders Peter Hennevanger en Bart van Straten van gemeente Pijnacker-Nootdorp en Hoogheemraad Stijn van Boxmeer van Hoogheemraadschap van Delfland het startschot gegeven voor een agrarische primeur: het allereerste voedselmoeras op een agrarisch bedrijf.

Totstandkoming

Boer Dirk Gravesteyn: “Ik ben heel blij dat de vergunningen rond zijn en we nu echt van start kunnen met de aanleg van het voedselmoeras Gravesteyn. Het is een nieuw avontuur dat we in een mooie samenwerking zijn aangegaan. Voor mij is het een experiment met een veelbelovende innovatie als het gaat om natuurinclusieve landbouw. We bewerken 80 hectare land, en zoveel land hebben onze koeien niet nodig. Het zou fantastisch zijn als we teelten die geschikt zijn voor menselijke consumptie of duurzame producten kunnen toevoegen. Wanneer we naast de koeien en gras andere rendabele teelten hebben, dan versterkt dat ook het bestaansrecht van ons bedrijf. ”

De aanleg van het voedselmoeras, met een omvang van ongeveer een hectare, wordt mogelijk gemaakt door een intensieve samenwerking tussen Stichting Voedselmoeras Nederland en biologisch melkveebedrijf Gravesteyn, met steun van onder meer Greenchoice, Stichting Wij.land, Nationale Postcode Loterij en Rotterdam de boer op!

Wat is een voedselmoeras?

Helene Marcus van Stichting Voedselmoeras Nederland legt uit: “Een voedselmoeras is een nieuwe manier van voedselproductie, op gedeeltelijk natte en vochtige gronden. In tegenstelling tot gangbare landbouw, waarbij de waterstand vaak kunstmatig laag wordt gehouden, werkt een voedselmoeras juist met een hoog waterpeil. Dit vermindert CO2-uitstoot, draagt bij aan biodiversiteit en biedt voor de toekomst nieuwe landbouwmogelijkheden voor laaggelegen veenweidegebieden. In Voedselmoeras Gravesteyn worden diverse moerasplanten geteeld, zoals watermunt, moerasspirea en lisdodde, naast noten-, fruit- en bessenstruiken.”

Een impuls voor biodiversiteit

Een voedselmoeras biedt niet alleen een innovatieve manier van voedselproductie, maar levert ook een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit. Door het hogere waterpeil en de variatie in beplanting ontstaat een leefgebied voor tal van diersoorten. Rietvogels, kikkers en libellen profiteren van de variatie in de begroeiing en de nattere omstandigheden. Aan reeds in de polder aanwezige vogels als uilen en zwaluwen biedt het voedselmoeras een waardevol leefgebied voor voedsel. Daarnaast bevordert het voedselmoeras de groei van inheemse plantensoorten die essentieel zijn voor een gezond ecosysteem en draagt het bij aan de bestuiving door bijen en vlinders.” Matthijs Boeschoten, programmaleider innovatie bij Wij.land: “Het voedselmoeras is een veelbelovend experiment voor alternatieve vormen van landgebruik en bijbehorende verdienmodellen. Dit kan inspiratie bieden voor het veenweidelandschap van de toekomst.’

Opening

Tijdens de starthandeling spraken de samenwerkingspartners over de meerwaarde van het voedselmoeras, niet alleen voor de natuur, maar ook voor de boer, de consument en bijvoorbeeld restaurants in de omgeving. Een voedselmoeras biedt een enorme variëteit aan eetbare en bruikbare soorten die groeien in de eigen achtertuin van de randstad. Bob Hartog van Rotterdam de boer op!: “Ik bewonder het ondernemerschap van Dirk en Isabella Gravesteyn. Ze zijn niet alleen ondernemers met lef, maar ook een voorbeeld van een boerenbedrijf dat midden in de samenleving staat en zoekt naar nieuwe wegen voor een duurzame landbouw en verbinding tussen boer en stadsbewoner. De aanleg van dit voedselmoeras is weer een mooie stap richting een duurzamer en biodiverser landschap in Bijzonder Provinciaal Landschap Midden-Delfland. Dat ondersteunen we als Rotterdam de boer op! van harte.”

Zoals Ruben Veefkind, onze Specialist Duurzaamheid en Natuur, zegt: “Door met natuur als oplossing te werken dragen we bij aan een leefbare omgeving voor mens en natuur, waarbij we tegelijkertijd de biodiversiteit versterken en aanvullend CO2 opnemen. Daarom steunen we initiatieven zoals het voedselmoeras – innovaties die boeren helpen én de natuur versterken.”

Samenwerking en ondersteuning

Het Voedselmoeras Gravesteyn wordt de komende jaren gerealiseerd dankzij de samenwerking tussen verschillende partijen. Stichting Voedselmoeras Nederland, die al ervaring heeft met kleinschalige pilotlocaties in Den Haag en Oud Ade, werkt samen met biologisch melkveebedrijf Gravesteyn, dat grond beschikbaar heeft gesteld voor het project. Daarnaast zijn er waardevolle bijdragen in tijd, geld en kennis geleverd door onder andere Greenchoice, Stichting Wij.land, Rotterdam de boer op! en de Nationale Postcode Loterij. In de planvorming is samengewerkt met voedselbos-ondernemers, ecologen, landschapsarchitecten en erfgoedspecialisten. Dit brede netwerk van experts en betrokken organisaties wordt benut om samen een duurzame en economisch haalbare landbouwvorm te ontwikkelen die bijdraagt aan natuurherstel en voedselproductie.

Op de Foto: Coen de Ruiter, Matthijs Boeschoten, Stijn van Boxmeer, Kees Boon, Helene Marcus, Dirk en Isabella Gravesteyn, Peter Hennevanger, Bart van Straten.