Zeevoedsel - gezond of een modern paard van Troje?
Zeevoedsel staat bekend als een bron van hoogwaardige eiwitten. Maar brengt dit gezonde voedsel mogelijk ook microplastics ons lichaam binnen, als een soort modern paard van Troje? Die vraag staat centraal in het promotieonderzoek van Inneke Hantoro, beschreven in haar proefschrift 'Food Safety Risk Assessment of Microplastics: A Study Case Coastal Seafood from Semarang, Central Java, Indonesia'. Haar onderzoek laat zien dat mensen via zeevoedsel wel degelijk veel microplastics binnenkrijgen.
Meer consumptie, maar ook meer vervuiling
In Indonesië neemt de consumptie van zeevoedsel al jaren toe. Tegelijkertijd groeit de vervuiling van kust- en zeegebieden. Neem de dichtbevolkte en economisch actieve kuststad Semarang. De vervuilingsgraad is daar bijzonder hoog: onderzoekers hebben microplastics gevonden in sediment, in het water en ook in verschillende soorten zeevoedsel die er veel worden gegeten. Maar hoeveel microplastics krijgen inwoners uiteindelijk binnen? En zijn er verschillen in blootstelling tussen leeftijdsgroepen? Tot nog toe was er in Indonesië geen onderzoek dat lokale microplasticverontreiniging in mariene producten koppelt aan een geschatte menselijke inname op basis van reële consumptiepatronen. Ook waren verschillen in blootstelling tussen leeftijdsgroepen nog niet in kaart gebracht.
Zonder lokale kennis kun je schattingen subjectief inkleuren
Gegevens over microplasticverontreiniging en zeevruchtenconsumptie ontbreken dus. Dat maakt het lastig om betrouwbare risicobeoordelingen te maken, zowel lokaal als wereldwijd. Zonder lokaal bewijs kunnen schattingen van de inname van microplastics van Indonesiërs ook makkelijk subjectief worden ingekleurd. Vaak gaat dat dan in de richting van overschatting. Het onderzoek van Inneke Hantoro brengt daar verandering in. Niet alleen verzamelde ze gegevens over de lokale situatie, haar onderzoek draagt ook bij aan gegevensgelijkheid. Dat voorkomt dat lokale cijfers worden geschat met gegeneraliseerde aannames van internationaal onderzoek. Zo kunnen plaatselijke gemeenschappen beslissingen nemen op basis van bewijs dat ook echt de juiste context weerspiegelt.
Kinderen het meest kwetsbaar
Het onderzoek van Inneke Hantoro laat zien dat de mensen in Semarang door het eten van zeevoedsel jaarlijks tussen 6.100 en 17.000 microplasticdeeltjes per persoon binnenkrijgen. Deze hoeveelheden komen overeen met schattingen uit veel andere internationale studies. De blootstelling aan microplastic was het hoogst bij adolescenten, terwijl kinderen de grootste blootstelling hadden in verhouding tot hun (kleinere) lichaamsgrootte. Hoewel er wereldwijd nog geen consensus bestaat over hoe schadelijk microplastics nou eigenlijk zijn voor de mens, onderstrepen de bevindingen van Hantoro wel de noodzaak om het voorzorgsprincipe voor microplasticverontreiniging in zeevoedsel te hanteren, vooral als het gaat om kwetsbare groepen zoals kinderen.
Aanbevelingen
Het onderzoek leverde een aantal concrete strategische aanbevelingen op. Zo adviseert Hantoro om:
monitoringsystemen te ontwikkelen voor microplastics in kustgebieden én op vismarkten;
de capaciteit van lokale laboratoria te versterken, zodat risicobeheer van microplastics in Indonesië wordt bepaald op basis van solide bewijs en expertise;
prioriteit te geven aan publiekseducatie en voedselgeletterdheid om zo de blootstelling aan microplastics in dagelijkse voeding terug te dringen.
