Veraarden verzamelt brede steun

Nu de ontwikkeling van veraarden als nieuwe lichaamsbestemming wordt gesteund door zowel fondsen als de branche, wordt het voor uitvaartvernieuwers steeds duidelijker: Nederland is toe aan een natuurlijkere omgang met de dood. ‘Nu nog wachten op het advies van de Gezondheidsraad in september’, aldus Jenneke Haaksma van Stichting Veraarden. 

Veraarden – ook wel humaan composteren - is een alternatief voor begraven en cremeren, waarbij een lichaam in een afgesloten cocon met hooi en stro in een paar weken tijd bovengronds composteert tot voedzame aarde. De methode is ontwikkeld in Amerika en Duitsland, in het bijzonder voor de stedelijke omgeving waar weinig ruimte is voor natuurbegraafplaatsen maar er wel behoefte bestaat aan milieuvriendelijke opties na de dood. Om veraarden ook mogelijk te maken in Nederland is er een wetswijziging nodig. Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken deed daarom afgelopen voorjaar een adviesaanvraag bij de Gezondheidsraad.

De Gezondheidsraad buigt zich deze zomer over de toelaatbaarheid van veraarden in Nederland en kijkt daarbij onder meer naar de onderzoeken die in Duitsland hebben plaatsgevonden door de Universiteit van Leipzig. ‘Als de Gezondheidsraad groen licht geeft, dan staat er weinig meer in de weg om veraarden mogelijk te maken voor mensen,’ zegt directeur Jenneke Haaksma van Stichting Veraarden. 

Bij een wetswijziging komt veel kijken en om de ontwikkeling van veraarden inclusief en breed geworteld te houden, zocht de stichting steun van maatschappelijke fondsen, uitvaartondernemingen en mensen zelf. Triodos Foundation, Stichting Symbio en Iona Stichting schaarden zich deze lente achter het plan, en er kwam steun van tientallen soil mates uit de uitvaartwereld en meer dan tweehonderd particuliere donateurs. ‘Deze brede steun betekent veel. We zien echt een groeiende belangstelling voor milieuvriendelijke lichaamsbestemmingen, en veel mensen vinden het troostend om onderdeel te kunnen blijven van de natuurlijke kringloop.’  

Met de donaties kan de stichting belangrijke stappen zetten om praktijk, beleid en wetenschap aan elkaar te verbinden. Ook zal er onderzoek worden gedaan naar de precieze behoeften van mensen. Jenneke Haaksma: ‘We weten dat er grote belangstelling is voor veraarden, maar we willen ook graag de diepte in van bijvoorbeeld de bestemming van de ontstane aarde. Zouden mensen dit graag mee naar huis willen nemen, net zoals crematie-as, en iets in eigen tuin willen laten groeien? Wat voor bestemmingsplekken verlangen mensen die geen tuin hebben? En hoe verhouden mensen zich tot het idee dat er geen kist meer nodig is bij veraarden? Zo hebben we wel duizend vragen waar we mensen over zouden willen horen.’ Naast een grootschalige studie start de stichting ook vooral kwalitatief onderzoek. Hiervoor zijn de zogeheten ‘Aardige gesprekken over de dood’ ontwikkeld: kleine bijeenkomsten door het hele land waarbij vrijwillige ambassadeurs met mensen in gesprek gaan over de dood en het leven. ‘Mensen hebben zelf zo veel inspirerende ideeën over veraarden, de beweging groeit echt van onderop.’ 

‘Veraarden betekent een heel andere omgang met de dood dan we nu gewend zijn,’ vertelt Jenneke Haaksma. ‘Je kunt het zien als cultuurverandering, gedreven door hoe het in de natuur werkt. We merken nu al dat er allerlei architecten, landschapsarchitecten en ontwerpers op ons afkomen omdat het tot de verbeelding spreekt.’ Om met deze ontwerpvraagstukken aan de slag te kunnen, en veraarden straks mooi vormgegeven én betaalbaar mogelijk te maken in Nederland, heeft Stichting Veraarden meer financiële steun nodig. De crowdfunding loopt nog tot juli 2025.

Fotograaf: Marijn Bax