Triodos Bank: “Doorbreek winstdenken om wooncrisis écht op te lossen”

Nieuwbouw is noodzakelijk om de woningnood te verlichten, maar bouwen alleen is geen oplossing. In een vandaag verschenen rapport pleiten onderzoekers van Triodos Bank voor een fundamentele koerswijziging in het woonbeleid. Niet financieel gewin, maar de maatschappelijke waarde van wonen moet weer centraal staan. Dat vraagt om stevige maatregelen, zoals strengere leennormen, het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek, meer regulering van de huurmarkt en een beter gebruik van bestaande woningen — “meer mensen achter de voordeur”.

Wonen op een kruispunt

Volgens het demissionaire kabinet moeten er tot 2050 1,65 miljoen extra woningen worden gebouwd. Triodos onderschrijft de noodzaak van extra bouw, maar benadrukt dat het huidige systeem vastloopt. Jaren van prijsstijgingen, groeiende ongelijkheid en ruimtedruk hebben de woningmarkt ontwricht. “Er is niet alleen meer steen nodig, maar ook een andere manier van denken,” stellen de onderzoekers. Overheid, burgers, financiële instellingen en bedrijven dragen hierin gezamenlijke verantwoordelijkheid. Triodos ziet vier kernhervormingen als sleutel tot een rechtvaardiger woningmarkt.

1. Slimmer gebruik van bestaande ruimte

Door de groei van eenpersoonshuishoudens wonen we steeds vaker alleen, en op meer vierkante meters. Om de ruimte efficiënter te benutten, pleit Triodos voor alternatieve woonvormen zoals co-housing en hospitaverhuur. Ook moeten leegstand en tweede woningen worden aangepakt. Zo ontstaat een inclusieve woonomgeving waarin bestaande ruimte beter wordt benut.

2. Wonen binnen de grenzen van de planeet

De verduurzaming van de woningvoorraad is essentieel. De grootste winst ligt bij bestaande woningen: isoleren, energie besparen en van het gas af. Nieuwbouw moet circulair en duurzaam worden, met hergebruikte materialen als standaard. Daarnaast is een eerlijkere verdeling van verduurzamingskosten nodig, zodat duurzaam wonen niet alleen voor de happy few bereikbaar blijft.

3. Bouwen voor de toekomst

Een toekomstbestendige woningmarkt vraagt om meer dan het oplossen van de huidige tekorten. We moeten nu al rekening houden met klimaatrisico’s, zoals overstromingen, funderingsproblemen en hittestress. Ook de vergrijzing en veranderende woonwensen vereisen aanpassingen. Alleen dan blijft de woningmarkt bestand tegen de uitdagingen van morgen.

4. Wonen boven winst

Huizen zijn bedoeld om in te wonen, niet om aan te verdienen. Triodos pleit daarom voor een grondige hervorming van de financiële structuur van de woningmarkt. Dat betekent: strengere hypotheekregels in lijn met Europese normen, afschaffing van de hypotheekrenteaftrek en betere regulering van de huurmarkt. Ook zou de EU meer moeten bijdragen aan de realisatie van betaalbare woningen. Deze maatregelen moeten speculatie tegengaan en wonen weer betaalbaar maken voor iedereen.

Hans Stegeman, hoofdeconoom van Triodos Bank, waarschuwt dat actie dringend nodig is: “Het aantal woningzoekenden stijgt, jongeren blijven langer thuis wonen en starters vallen tussen wal en schip. De woningmarkt is een motor van ongelijkheid geworden: tussen huurders en kopers, jong en oud, stellen en alleenstaanden. Hoe langer we wachten met fundamentele hervormingen, hoe kleiner de kans op een betaalbare, duurzame woning voor iedereen.”