Consumer Justice start meest omvangrijke collectieve actie tegen energieleveranciers in NL

De Stichting Consumer Justice ( Consumer Justice Foundation of CJF) heeft bij de rechtbank van Amsterdam een collectieve zaak aangespannen tegen de tien grootste energieleveranciers in Nederland. De stichting eist gerechtigheid voor miljoenen Nederlandse huishoudens en kleine ondernemingen die sinds april 2017 oneerlijke en onwettige prijsverhogingen van hun variabele energiecontracten hebben gekregen.

CJF daagt de tien grootste energieleveranciers, zodat zo weinig mogelijk energieleveranciers hun verantwoordelijkheid kunnen ontlopen en zij de volledige schade van consumenten en kleine ondernemers moeten vergoeden. Hiermee gaat de collectieve actie van CJF verder dan de eerdere initiatieven. Naast Vattenfall, Eneco, Essent, Budget Energie, Energiedirect en Greenchoice (voor consumenten) noemt CJF ook Greenchoice (voor kleine ondernemingen), Engie, Oxxio en Vandebron. Samen vertegenwoordigen deze laatste vier leveranciers alleen al meer dan een miljoen klantaccounts, wat betekent dat meer dan een miljoen additionele huishoudens nu ook hun recht kunnen halen. Zonder deze collectieve actie zou dit vrijwel onmogelijk zijn.

De vorderingen van CJF omvatten ook de claims die het kleinbedrijf heeft en die dezelfde bescherming moet toekomen als een consument. Het Nederlands kleinbedrijf speelt een belangrijke rol in onze economie en in ons dagelijkse leven. Dit zijn bijvoorbeeld familiebedrijven zoals bakkerijen, winkels en cafés. Juist nu deze kleine ondernemingen economisch al onder druk staan, worden zij in de praktijk gedwongen om oneerlijke prijsstijgingen op te vangen en hebben ze uiteindelijk geen andere keuze dan de impact van de hogere kosten rechtstreeks door te berekenen aan hun klanten. Dit heeft vervolgens weer gevolgen voor de kosten van levensonderhoud voor alle Nederlandse burgers.

De collectieve actie van CJF is ook de eerste waarin consumentenbeschermingswetgeving wordt gecombineerd met een verwijt dat ziet op de schending van het mededingingsrecht. CJF stelt dat energieleveranciers namelijk hebben samengespannen om de concurrentie te beperken en zij collectief oneerlijke clausules hebben gebruikt om de prijzen te kunnen verhogen en langer hoog te laten dan gerechtvaardigd. Daarom houdt CJF de energieleveranciers hoofdelijk aansprakelijk. Hiermee vecht CJF niet alleen individueel wangedrag van de energieleveranciers aan, maar ook een systematisch falen van de markt, zodat geen enkele getroffen groep wordt genegeerd.

De collectieve actie wordt ondersteund door een ervaren juridisch team en een wereldwijd actieve financier en is de meest uitgebreide en gestructureerde actie tot nu toe. Het is de enige collectieve actie die de markt in breedste mogelijke zin ter verantwoording roept.

De collectieve actie:

• Omvat 10 grote energieleveranciers: de dagvaarding heeft betrekking op de toen grootste energieleveranciers die oneerlijke contractclausules hebben toegepast, waaronder: Vattenfall, Eneco, Essent, Energiedirect, Budget Thuis, Greenchoice/ Greenchoice Zakelijk, ENGIE, Oxxio en Vandebron. Deze uitbreiding van de actie - als gevolg waarvan die groter is dan andere initiatieven dus ver - zorgt ervoor dat zo veel mogelijke leveranciers verantwoordelijk worden gehouden voor het gebruik van oneerlijke clausules.
• Zorgt ervoor dat zowel huishoudens (consumenten) als het kleinbedrijf worden vertegenwoordigd: de collectieve actie gaat verder dan alleen consumenten. Ook kleine ondernemingen, die het fundament van de Nederlandse economie vormen en die ook te maken hebben gehad met dezelfde plotselinge prijsstijgingen en contractuele valkuilen, worden expliciet vertegenwoordigd. Door het voor beide groepen op te nemen, weerspiegelt deze collectieve actie zoveel mogelijk de werkelijke omvang van de economische schade die de hele samenleving heeft geleden.
• Combineert juridische argumenten op het gebied van consumentenrecht en mededingingsrecht: de collectieve actie van CJF is ook de eerste die zich zowel op het mededingingsrecht als op het consumentenrecht baseert. CJF stelt dat de leveranciers onderling hun feitelijke handelwijze hebben afgestemd en zo de concurrentie hebben beperkt, door energieprijzen op onwettige wijze te verhogen. Deze aanpak versterkt de collectieve actie en benadrukt het systematische karakter van oneerlijke handelspraktijk. CJF eist zowel compensatie voor de geleden en te lijden schade als een gebod om zo snel mogelijk een einde aan deze oneerlijke handelspraktijken te maken, die het vertrouwen in een eerlijke Nederlandse energiemarkt ondermijnen.
• Wordt ondersteund door een ervaren Nederlands advocatenkantoor, met volledige financiering: CJF werkt samen met bureau Brandeis, een vooraanstaand Nederlands advocatenkantoor dat gespecialiseerd is in collectieve acties. CJF wordt verder ondersteund met procesfinanciering door Hagens Berman, een wereldwijd erkend Amerikaans advocatenkantoor met een bewezen staat van dienst in class actions. De combinatie van deze partijen zorgt ervoor dat de CJF beschikt over de expertise en middelen die nodig zijn om deze zaak tot een goed einde te brengen.

Energieleveranciers maken sinds april 2017 gebruik van ‘wijzigingsclausules’ en ‘aanpassingsclausules’ om eenzijdig de prijzen van variabele energiecontracten te verhogen. Klanten kregen te maken met plotselinge en forse prijsverhogingen, maar het is onduidelijk of zij te horen hebben gekregen waarom, wanneer en met hoeveel hun energierekening zou stijgen.

Rechtbanken en toezichthouders hebben al bevestigd dat dergelijke clausules in strijd zijn met het Europese consumentenrecht. Desondanks bleven leveranciers volgens CJF deze clausules gebruiken, waardoor risico’s en kosten worden afgewenteld op hun klanten.

Als eisende stichting vertegenwoordigt CJF alle getroffen klanten collectief en biedt hen een efficiënte juridische procedure om het gebruik van oneerlijke contracten op de Nederlandse energiemarkt aan te vechten.

Namens Stichting Consumer Justice zegt Michael Lints, voorzitter van de raad bestuur: “ Het doel van deze actie is om het vertrouwen in de Nederlandse energiemarkt te herstellen. We richten ons niet op één leverancier, we vechten tegen het hele systeem dat oneerlijke clausules in stand heeft gehouden. Miljoenen huishoudens en kleine ondernemingen hebben te lang te maken gehad met plotselinge en onverklaarbare prijsstijgingen. Door alle getroffen klanten te verenigen, alle grote energieleveranciers ter verantwoording te roepen en consumentenrecht te combineren met mededingingsrecht, vormt deze claim de sterkste en beste manier om recht te halen. "We zijn vastbesloten om dit namens de getroffenen te bewerkstelligen.”

De energiekosten voor huishoudens in Nederland zijn de afgelopen jaren sterk gestegen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zullen de gemiddelde jaarlijkse rekeningen in 2025 naar schatting ongeveer €2.065 bedragen. Dit is ongeveer het dubbele van het niveau van 2020. Deze lasten hebben naar schatting 510.000 huishoudens (6,1%) in 2024 tot energiearmoede gedreven. Daarnaast worden nog eens een miljoen huishoudens als ‘risicovol’ beschouwd vanwege hoge kosten en slecht geïsoleerde huizen, blijkt uit voorlopige cijfers van het CBS en het TNO. In vergelijking met andere Europese landen hebben Nederlandse huishoudens eind 2024 te maken met de hoogste gasprijzen, op Zweden na.

De gevolgen zijn voelbaar voor het mkb, die 99,9% van alle bedrijven in de Nederlandse niet-financiële bedrijfseconomie uitmaken (Europese Commissie, SME Country Fact Sheet, 2021). Wanneer deze bedrijven worden gedwongen om de stijging van energieprijzen op te vangen of door te berekenen, voedt dit een inflatiecyclus die rechtstreeks van invloed is op hun eigen klanten. De Nederlandse regering heeft al ingegrepen met steunmaatregelen, zoals de TEK-regeling van 1,4 miljard euro, een tijdelijke subsidie die bedoeld is om de energiekosten voor energie-intensieve mkb-bedrijven te compenseren, wat de ernst van de crisis onderstreept.

De claim is nu bij de rechtbank ingediend. CJF roept alle getroffen huishoudens en kleine ondernemingen op om zich bij de collectieve actie aan te sluiten, deze te steunen en de compensatie te eisen waar zij na jarenlange oneerlijke energiekosten recht op hebben.