Bloemen voor Valentijnsdag: schone schijn met veel verboden gif

Pesticide Action Network Nederland (PAN-NL) liet 13 bossen bloemen op pesticiden onderzoeken door een gecertificeerd laboratorium. In alle boeketten zijn restanten van bestrijdingsmiddelen gevonden. Bij de 13 onderzochte boeketten zijn in totaal 71 verschillende werkzame stoffen gevonden, waarvan 28 (39%) in de EU verboden zijn. In de bloemen van de Albert Heijn vond PAN NL de meeste verboden pesticiden: In een gemengd boeket van AH werden 7 verschillende verboden pesticiden gevonden en in een bos AH rozen werden er zelfs 11 gevonden. Margriet Mantingh, voorzitter van PAN-NL: “jarenlang was de slogan ‘bloemen houden van mensen, haal ze in huis’, maar we adviseren om met Valentijnsdag eens geen gif boeketten te geven als je van iemand houdt. Vraag naar onbespoten of biologische bloemen of kies voor een alternatief. De overheid zou net als bij groente en fruit met regelgeving moeten komen. Nu zijn bloemen vogelvrij, er zijn geen maximale limieten voor gif en we vinden telkens grote hoeveelheden verboden gifstoffen”. 

Bloemen gevaarlijke gifbommetjesIn Europa zijn honderden pesticiden verboden om te gebruiken vanwege hoge risico’s op ziekten zoals kanker, Parkinson, bijensterfte, schade aan biodiversiteit, milieu en waterorganismen. Wrang is dat deze stoffen hier wel geproduceerd worden en geëxporteerd naar arme landen met een slechte regelgeving. Het maakt daar mensen ziek en de gevaarlijke gifstoffen komen weer bij ons terug op onder andere bloemen en fruit. In tegenstelling tot groente en fruit zijn voor bloemen en sierplanten geen wettelijk gehalten van maximale limieten voor residuen van bestrijdingsmiddelen (MRL) vastgelegd. Daarmee is de verkoop  van snijbloemen met hoge pesticiden gehalten en met verboden pesticiden vogelvrij. Met alle gevolgen van dien. In 2022 overleed het 11-jarig Franse meisje Emmy aan leukemie. Na jaren onderzoek en procederen hebben Franse experts vastgesteld dat de leukemie werd veroorzaakt doordat Emmy's moeder in de prenatale fase als bloemist werkte en was blootgesteld aan bestrijdingsmiddelen.

Niet alleen verboden middelen

In het huidige onderzoek zijn 71 werkzame stoffen aangetroffen, exclusief metabolieten. Van deze 71 pesticiden zijn 28 (39%) in de EU verboden; 14 stoffen (20%) zijn geclassificeerd als zeer gevaarlijke pesticiden (HHP)h en 7 stoffen (10%) zijn Kandidaten voor Vervanging (stoffen die zo giftig zijn dat de EU daarvan heeft bepaald dat ze zo snel mogelijk moeten worden vervangen).  Samenvattend: in deze steekproef is twee derde (69%) van de aangetroffen werkzame stoffen voor mens en natuur een groot risico.

Nederland was ooit het land waar behalve bloembollen ook rozen en andere snijbloemen werden geteeld. Door hoge productiekosten is de teelt van rozen en snijbloemen voor een groot deel naar lageloonlanden zoals Kenia en Ethiopië verplaatst; naar landen met een zwakke pesticiden wetgeving en handhaving. De ironie is, dat vele gevaarlijke pesticiden, die in de EU verboden zijn, nog steeds door de chemiereuzen geproduceerd en o.a. door en via Nederland geëxporteerd worden naar landen buiten de EU en door import van groente, fruit en bloemen vanuit deze landen de verboden middelen weer terugkomen in Nederland.

Het onderzoek

PAN-NL heeft 7 gemengde boeketten, 5 bossen rozen en een bos tulpen bij onlineshops, AH, Jumbo en een bloemenwinkel in Assen gekocht en in een gecertificeerd laboratorium op pesticiden laten onderzoeken. In alle boeketten zijn restanten van bestrijdingsmiddelen gevonden.

In 7 gemengde boeketten zijn gemiddeld 17,7 verschillende pesticiden gevonden, variërend van 12 tot 22 residuen. Het hoogste aantal residuen is een gemengd boeket van Tuinland gevonden. In de gemengde boeketten zijn met 1 tot 11 in de EU verboden pesticiden gevonden. Het hoogste aantal (7) verboden pesticiden is in een boeket van AH aangetroffen. Het gemiddelde gehalte in de gemengde boeketten is 4,7 mg/kg; het hoogst aangetroffen gehalte is 7,46 mg/kg in een gemengd boeket, gekocht in een bloemenwinkel in Assen.

In 5 boeketten rozen zijn gemiddeld 14 verschillende residuen aangetroffen, variërend van 9 tot 21 residuen. Het hoogste aantal gevonden residuen is een bos rozen, gekocht in een bloemenwinkel in Assen. In 4 bossen rozen zijn 1 tot 11 verboden pesticiden aangetroffen. Het hoogste gehalte van 16,4 mg/kg is gevonden in een bos rode rozen van AH met tevens het hoogste aantal verboden pesticiden (11). In de bos rozen van Topbloemen zijn 9 verschillende stoffen aangetroffen, maar geen verboden middelen. In de bos tulpen van Topbloemen is met 3 residuen besmet, waarvan 2 omzettingsproducten.

In Nederland waarschuwt het RIVM zwangere vrouwen en jonge vrouwen en mannen, die door hun werk met bestrijdingsmiddelen in contact komen voor de risico´s; middelen die volgens het Ctgb wereldwijd de strengste toelatingsprocedure zijn doorlopen. Gelijktijdig staat de overheid toe, dat zeer giftige verboden pesticiden naar lageloonlanden worden geëxporteerd. Onder de hoede van Nederlandse certificeringsystemen wordt het gebruik van in de EU verboden pesticiden door kwekers buiten de EU toegestaan. Lokale kwekers worden aan deze middelen blootgesteld en vervolgens worden hun producten zoals snijbloemen door de Nederlandse bloemensector geïmporteerd; het boemerangeffect. Uiteindelijk worden ook bloemisten aan deze giftige pesticiden blootgesteld.

 PAN-NL adviseert consumenten, gemeenten en andere instellingen voor Valentijnsdag of voor andere gelegenheden biologisch gekweekte bloemen van het seizoen of biologisch gekweekte sierplanten of een alternatief cadeau te kopen. Gooi de resten van een cadeau gekregen boeket niet op de composthoop of in de gft-bak, maar bij restafval. Daarmee wordt voorkomen dat de gifstoffen in de natuur gerecycled worden.

 PAN-NL eist van de overheid en retailers:

-  lobby op EU-niveau voor maximale residu limieten (MRL) voor pesticiden in sierteeltproducten en een nultolerantie voor residuen van bestrijdingsmiddelen die in de EU verboden zijn;

- lobby voor een verbod van de productie en export van in de EU verboden middelen.

 Hier vindt u het hele rapport: