‘Plastics: geen vloek maar een zegen’

Vincent Voet schopte het met zijn visie op plastic tot in de top drie van Wetenschapstalent 2023 en werd als enige Nederlander benoemd tot internationale ‘Rising Star’ in hoogwaardig toegepast materiaalonderzoek. Zijn andere kijk op kunststof is uniek in de wetenschappelijke wereld en inmiddels is hij een autoriteit te noemen op het gebied van plastics.

‘Het overschot aan plastic is een groot probleem maar we vergeten vaak dat plastic ook een hele mooie stof is met veel mogelijkheden,’ zegt Vincent Voet. ‘Het is zoveel meer dan de folie om je komkommer. Er worden bijvoorbeeld ook synthetische hartkleppen van gemaakt. Het interessante aan mijn onderzoeksveld is dat er heel veel manieren zijn om oud plastic weer in te zetten in nieuwe toepassingen.’

Binnen zijn werk als lector voor het lectoraat Circular Plastics van NHL Stenden houdt Vincent zich bezig met de transitie naar een toekomstbestendige plastics economie in Noord-Nederland en daarbuiten. Vincent: ‘Nederland streeft naar een volledige circulaire economie in 2050, dat betekent voor ons dat al het plasticafval hergebruikt moet worden, een nieuw leven moet krijgen. Om deze ambitie te verwezenlijken nemen we specifieke maatregelen. Hierin kijken we naar de vermindering van grondstoffengebruik, vervanging van grondstoffen, levensduurverlenging en hoogwaardige verwerking.’ 

Volgens Vincent kunnen we de negatieve kanten van plastic ombuigen: ‘Met de hulp van de oplossingen die wij als lectoraat met onze partners bieden, is er heel veel mogelijk. Een simpel voorbeeld zijn badkuipen en keukenbladen, die worden nu vaak gemaakt van niet recyclebaar kunststof. Wij onderzoeken hoe we dit materiaal zo kunnen aanpassen dat het volledig herbruikbaar wordt. Hierbij hebben we zelfs ontdekt dat dit voordelen oplevert zoals gewichtsbesparing, corrosiebestendigheid, lange levensduur of ontwerpvrijheid.’

In veel sectoren speelt het afvalprobleem, zo ook in de zorg. Samen met Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) is bijvoorbeeld het HartPlastic Programma opgezet. Vincent: “Er wordt veel plastic gebruikt in ziekenhuizen, vooral in single-use toepassingen. Ziekenhuizen zijn zich hiervan bewust en willen meer verantwoord en circulair met hun materialen om gaan. Dit begint bij het afval. Ons team onderzoekt of we ‘schoon plasticafval’, dus zonder bloed of weefsel, kunnen recyclen in plaats van verbranden. Dit gerecyclede plastic kan vervolgens weer gebruikt worden als grondstof voor het maken van nieuwe artikelen.”

Toch is het moeilijk om te voorkomen dat plastics in het milieu eindigen. Zo onderzoekt het lectoraat verschillende oplossingen voor de enorme vervuiling door microplastic veroorzaakt door kledingtextiel. Vincent: ‘Elk jaar wordt er meer dan 50 miljoen ton vezels geproduceerd voor kleding, waarvan het grootste deel polyester (PET) is. Hiervan gaat naar schatting 500.000 ton per jaar verloren in het milieu. Om dit tegen te gaan ontwikkelen wij in ons laboratorium met studenten nieuwe biologisch afbreekbare polymeren, bijvoorbeeld voor jouw sportshirt.’  

Vincent ontkent het grote afvalprobleem niet maar kijkt er met een andere blik naar. ‘Als je blijft hangen in: het is zo'n groot probleem, dan verlies je het vermogen om te kijken naar oplossingen. Ik denk dat we daar overheen moeten stappen en kijken naar de mogelijkheden van kunststof en ook de oplossingen, die er écht zijn. Ik hoop dat we over 25 jaar geen afval meer hebben op het gebied van plastic, maar in plaats daarvan alleen nog maar praten over waardevol grondstof. En ik denk ook echt dat we dat kunnen. Als mensheid hebben we gekkere dingen gedaan en er is letterlijk een wereld te winnen; onze aarde!’